Oekraïners zijn de Russen beu

Bijna heel Oekraïne is voor het Associatieverdrag. Handel met Nederland is goed voor beide landen.

Door: Laura Starink 11 januari 2016.

Zoals gewoonlijk ontbreekt in het artikel van Thierry Baudet en Pepijn van Houwelingen (O&D, 7 januari) , initiatiefnemers van het referendum over het Associatieverdrag, totaal het Oekraïense perspectief. Volgens hen is het verdrag slecht voor Oekraïne, maar dat wordt in het hele artikel nergens gestaafd.

Ze stellen Oekraïne voor als een land dat keurig in tweeën is gesplitst in een westers, pro-Europees, en een oosters, pro-Russisch deel. Een blik op de kaart laat zien dat de twee rebellenrepubliekjes, zoals meestal met opstandige bewegingen, slechts een fractie van het immense land uitmaken, waar op dit moment zo ongeveer 2 miljoen mensen wonen (op een bevolking van 45 miljoen). Het spreekt voor zich dat daar sinds de door Rusland opgepookte oorlog weinig steun voor Kiev is te vinden: er zijn al meer dan 9.000 doden gevallen.

De rebellen en de honderden Russische patriotten die er met instemming van het Kremlin kwamen vechten hadden aanvankelijk de hoop dat de opstand geheel ‘Novorossia’ zou doen ontvlammen, van Charkov via Dnepropetrovsk naar Odessa. Maar die hoop is vervlogen. In Odessa kwam de ontnuchtering toen vechtpartijen tussen pro- en antimajdanners ontaardden in de brand in het Vakbondshuis, waarbij 42 pro-Russische activisten omkwamen. Sindsdien, vertelde men mij in Odessa, snapt iedereen hoe gevaarlijk het opdrijven van de spanningen is. Ook het Russischtalige Odessa koos voor Oekraïne.

Soldaten in Oekraïne : Nooit hadden we kunnen verwachten dat wij in de rug door onze broeders zouden worden aangevallen

Hoe kritisch Oekraïners ook zijn ten opzichte van hun nieuwe regering, het is niet meer de keuze voor Europa die ter discussie staat. Niet Europa heeft een wig gedreven tussen twee verwante volken, zoals Baudet en Van Houwelingen ons willen doen geloven, Rusland heeft zelf de Oekraïners voor generaties van zich vervreemd. ‘Onze kanonnen stonden altijd op het Westen gericht. Nooit hadden we kunnen verwachten dat wij in de rug door onze broeders zouden worden aangevallen’, zeiden soldaten in Dnepropetrovsk tegen me. Er zijn overigens ook genoeg Russen die zich daarover kapot schamen.

De economische en veiligheidssituatie in de Donbas is inmiddels zo beroerd dat er geen Oekraïner meer te vinden is die dat nog als een wenkend perspectief ziet. Sterker nog: de geannexeerde Krim heeft de feestdagen praktisch in het donker moeten doorbrengen. Een aanslag op de electriciteitsmasten bij de nauwe doorgang naar het schiereiland, vermoedelijk gepleegd door boze Krimtataren, heeft de kwetsbaarheid van het nieuwe stukje Rusland laten zien. Kiev bood de Krim slim een nieuw energiecontract aan op voorwaarde dat het schiereiland erkent dat het onderdeel van Oekraïne uitmaakt. Poetin bedacht een originele democratische oplossing voor dit precaire vraagstuk: hij liet een opinieonderzoeksbureau een bliksemenquête houden met de vraag of de inwoners van de Krim daarmee konden instemmen. Dat deden ze uiteraard niet en zo deponeerde hij dit probleem doodleuk op het bord van de geplaagde bewoners. Zelfs op de Krim, waar de bevolking in een illegaal referendum volmondig voor aansluiting bij Rusland stemde, is de desillusie aan het intreden.

Tatjana Lomakina – Hoofd sociale dienst in Marioepol : Rusland is bewust bezig een sterke regio te gronde te richten

Ook in de Oost-Oekraïense frontstad Marioepol zijn veel Oekraïners de Russen beu. Als strafmaatregel verbrak Rusland de banden met machinefabriek Azovmasj, die geheel van de export naar Rusland leefde. 15.000 mensen werden werkeloos. Tatjana Lomakina, hoofd van de sociale dienst in Marioepol, moet in tijden van economische crisis nu ook nog een heel leger werklozen en vluchtelingen uit de Donbas opvangen. Toen ik haar vroeg of het Associatieverdrag met Europa een slecht idee was, zei ze verbaasd: ‘Europa heeft hier toch geen tanks heengestuurd? Dit is een planmatige Russische aanval op de economie van ons land. Rusland is bewust bezig een sterke regio te gronde te richten.’

Volgens Baudet en Van Houwelingen is Oekraïne corrupt en failliet en moet dat vooral zo blijven. Een kortzichtig standpunt. Het industriële oosten van het land is al heel lang niet in staat te concurreren op de wereldmarkt. Daarom was het zo afhankelijk van handel met Rusland. Oekraïense zakenlui zijn nu gedwongen elders afzetmarkten te zoeken en velen zien daarin een kans.

Mart Steitner – Boomkweker : Nederland zou gek zijn als het tegen Oekraïne stemt

Dat geldt ook omgekeerd: ‘Vergeet de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China), dat is zó 2015’, schreef ABN Amro begin deze maand. Bij de opkomende markten staat Oekraïne voor de bank nu bovenaan.

Volgens de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling is het land grotendeels veilig en door zijn fantastische landbouwgrond een grote kans voor Nederlandse agribedrijven. Boomkweker Mart Steitner mailde me uit Kiev hoe hij erin is geslaagd de corruptie bij het zakendoen uit te bannen. Hij komt steeds meer Oekraïners tegen die daar ook bewust voor kiezen. ‘Nederland zou gek zijn als het tegen Oekraïne stemt; daarmee helpt het een belangrijke kans naar de toekomst voor Nederland om zeep. Waar is die VOC-mentaliteit gebleven?! ‘

Bron : De Volkskrant, 11 januari 2016.

Foto : Laura Starink / De Volkskrant.