“Conflicterende herinneringen: Oekraïne” : politieke crisis in een cultureel perspectief

Ivan Krastev de voorzitter van het “Centre for Liberal Strategies” uit Sofia trok in zijn toespraak parallel’s tussen de huidige situatie in Oekraïne en het Joegoslavië-conflict. Hij onderstreepte twee aanzienlijke verschillen tussen deze twee : in de Joegoslavië tijd waren er geen sociale netwerken en Joegoslavië is erg klein in vergelijking met Oekraïne. In Joegoslavië was het echt een lokaal Europees conflict terwijl de Oekraïnse situatie veel meer beïnvloedt.

De verslaggever Mykhailo Glybokiy ( vertegenwoordiger Platform van Cultural Initiatieves Isolyatsia ) vertelde de geschiedenis van Isolyatiya : een cultureel project in Donbass dat ontstond in het gebouw van een fabriek. Nu is het gebouw bezet door Donbass National Republic (de zogenoemde separatisten). Ze hebben in het gebouw een gevangenis en hun militaire staf gemaakt. Ivan Krastev maakte een opmerking dat in Europa mensen kunst achtige objecten van voormalige gevangenissen maken. In het pro-Russische oost Oekraïne is het precies anders om :ze maken gevangenissen uit culturele initiatieven.

Yevgen Glibovytskiy gaf in zijn toespraak een voorlichting waarom Oekraïne geen Rusland is.
In de jaren 90 was het verleidelijk om alle post-Sovjet landen als Russisch achtig te bestempelen omdat ze allemaal sovjet instituten hadden. Oekraïne is anders dan Rusland omdat het in eerste instantie cultuur-gerelateerd is. Dit was goed zichtbaar tijdens Oranje Revolutie in 2004. Yevgen Glibovytskiy zei ook dat de culturele waarden nooit goed bestudeerd waren, terwijl gemiddelde Oekraïners allemaal een kern waarde delen : onveiligheid.
Als wij bekijken wat iemand een Oekraïner maakt volgens Oekraïners , dan zien wij een Amerikaans model: het is niet belangrijk hoe je er uit ziet, het is niet belangrijk waar je bent geboren, het is zelfs niet belangrijk wat voor taal je spreekt ; het enige waar het om gaat is je gevoel. Als jij je Oekraïner voelt ben je Oekraïner. Wie in Europa lijken dan op Oekraïners? Yevgen Glibovytskiy denkt dat dit in de Mediterrane landen is (zonder het voordeel van het klimaat).

Vasyl Cherepanyn ging met het debat door met de uiting dat er in Oekraïne iets anders is dan een anti-Europese oorlog. Hij ontkrachtte het statement dat oorlog een natuurlijk vervolg is van de revolutie. Volgens hem heeft Maydan niets te maken met de oorlog in het oosten van Oekraïne. Maydan was een mogelijkheid om een politiek object te worden voor elke burger. Er is geen burger oorlog in Oekraïne : het is een oorlog van Rusland of met Europa of met Amerika. Hoe het verder in Oekraïne gaat hangt van Europa af: het balletje is aan jullie kant!

Ivan Krastev maakte de afsluitende opmerking dat dit inderdaad geen oorlog is tussen Rusland en Oekraïne, maar tussen Rusland en haar visie over Europa. Tegelijkertijd is Rusland geen eenheid : toen de Krim was geannexeerd waren er 50000 russen in Rusland aan het protesteren. Misschien 30000 door mensen die nu al in Nederland wonen, toch blijft er hoop.

Deelnemers in verhaal-discussie “Conflicterende herinneringen: Oekraïne”, 26 februari 2015 in Castrum Pelegrini, Amsterdam:
– Ivan Krastev de voorzitter van het Centre for Liberal Strategies uit Sofia
– Mykhailo Glybokiy – vertegenwoordiger van Platform van Cultural Initiatieves Isolyatsia
– Yevgen Glibovytskiy, Pro Mova, Lviv
– Vasyl Cherepanyn, Onderzoek Centrum voor Beeldcultuur, Kiev

Castrum peregrini Ukraine